Leegstand daalt, ondernemersvertrouwen daalt evenzeer
Volgens recente cijfers van onderzoeksbureau Locatus is de leegstand van handelspanden in ons land vorig jaar verder afgenomen. De daling die zich in 2021 al inzette, lijkt dus te worden bevestigd in 2022. UNIZO noemt deze evolutie een positief signaal, en roept steden en gemeenten op om meer dan ooit in te zetten op bedrijvige kernen.
Concreet blijkt dat er een lichte daling van de leegstand merkbaar is vanaf 2021. Toen waren de cijfers op hun hoogst. Toch moet deze positieve berichtgeving worden genuanceerd, want in België is er nog steeds een leegstand van 11,3 % voor de winkelpanden (VKP), tot zelfs 16 % voor de winkelvloeroppervlakte (WVO). Vlaanderen doet het wel duidelijk beter dan Wallonië waar er grote uitschieters zijn in de kernen van de grotere steden. Verontrustend blijft de hoge leegstand in stads- en dorpskernen. UNIZO pleit voor een Winkelshift waarbij er geen bijkomende winkeloppervlakte wordt gecreëerd buiten de huidige kernen. Het is die ongebreidelde uitbreiding in shoppingcentra, baanwinkels en perifere vestigingen die ons tot deze hoge leegstandcijfers heeft gebracht.
Oost-Vlaanderen (10,5%) moet enkel West-Vlaanderen (10,4%), Vlaams-Brabant (10,2%) en Waals-Brabant (8,2%) laten voorgaan in het aandeel leegstaande verkooppunten. Binnenstedelijke en hoofdwinkelgebieden hebben een relatief hoge leegstand. In Oost-Vlaanderen gaat het om 10 tot 16% van de winkelpanden en tussen de 8,5 en de 16,4% van de winkelvloeroppervlakte. Een eenduidige verklaring voor de daling van de leegstandscijfers is er niet. Volgens UNIZO is dit toe te schrijven aan een aantal factoren. Een ervan is de herbestemming van leegstaande panden naar woonfuncties of diensten (kantoren). Zo was er bijvoorbeeld de Vlaamse maatregel om in de aanloopstraten naar kerngebieden leegstaande en te herbestemmen panden voor drie jaar vrij te stellen van kadastraal inkomen (KI). Vermoedelijk heeft deze maatregel herbestemming gestimuleerd.
UNIZO ziet ook na de coronapandemie opnieuw een lichte terugkeer van de consument naar het fysieke winkelen. De consument gaat misschien minder vaak fysiek winkelen dan voor de pandemie, maar wel gerichter. Een consument die je winkel binnenstapt, is heel vaak een consument die koopt. Ze willen advies, geholpen worden, dingen ontdekken,… en dat kan nu eenmaal veel beter in een bakstenen winkel. “De leegstandscijfers zakken weliswaar, maar eigenlijk is er geen reden tot gejuich . De afname van de leegstand zit voornamelijk in de periferie. Eigenlijk blijven de baanwinkels de kerngebieden kannibaliseren. Zeker in de kernen blijft de leegstand stabiel op een hoog peil. Die grote en zeer visibele leegstand in de kernen moeten we prioritair aanpakken. Ze verlaagt de leefkwaliteit in de kern van de stad,” zegt Jos Vermeiren, directeur van UNIZO Oost-Vlaanderen.
Uit de meest recente KMO-barometer van UNIZO blijkt dat de financiële reserves van de ondernemingen fors geslonken zijn en dat het ondernemersvertrouwen op een dieptepunt zit. “De coronacrisis heeft een forse impact gehad op de omzetten, maar in 2022 kwam daar nog eens de explosie van energie-, grondstof- en loonkosten bovenop. De toenemende onzekerheid bij ondernemers én consumenten heeft een negatieve impact, ”verklaart Jos Vermeiren, directeur van UNIZO Oost-Vlaanderen. “UNIZO verwacht dat deze faillissementen slechts de spreekwoordelijke kanaries in de koolmijn zijn. De COVID-crisis was nauwelijks verteerd of de volgende crisis diende zich al aan. Heel wat bedrijven eten op dit ogenblik hun aangelegde buffers op. Kmo’s met maximaal 50 werknemers kunnen gemiddeld slechts de helft van de gestegen kosten doorrekenen in hun prijzen. Zo een situatie is niet lang houdbaar.”
(Redactioneel: 'TROS Radionieuws en driestroom.be)